50 years of hip hop with Typhoon
“Op hetzelfde moment voelde ik me God en gootsteen”
In zijn lyrics geeft Typhoon (’t Harde, 1984) zich open en bloot. Altijd eigenlijk al, maar het lijkt alleen maar meer te worden. Waar anders dan in Zwolle gaan we in het kader van 50 jaar hip hop met hem in op zijn eigen carriére, het creatieve proces en belangrijke kwetsbare fases in zijn leven. “Mijn hoofdthema is vrijheid!”.
Zwolle. Je thuisstad. Net een album gedropt. Hoe voel je je?
Ik voel me rond. De cirkel is rond: ik heb hard gewerkt afgelopen jaar. Ik had het gevoel na Lichthuis dat het beter moest. Heb getwijfeld of ik nog wel door moest. Albums maken, live optreden of door als keynote speaker voor bedrijven en instanties. Dat laatste doe ik namelijk nu ook al, misschien was dat wel mijn toekomst. Omloopsnelheid is zo snel en ik zit jaren op een album. Gaat niet om relevantie, gaat om beleving. Die van mij en die van mijn publiek.
Zo kun je de muziekindustrie met de fashion vergelijken: het complete product is de beleving. je stopt zo veel van jezelf in een album, dan is het toch ook veel completer als je het album letterlijk vast kan pakken. Digitaal is superhandig, maar haalt voor mij wel de totaalbeleving weg.
Ik ben er nu achter dat ik muziek moet blijven maken, dat weet ik door dit proces weer heel erg zeker. Muziek is mijn ding, hip hop is mijn ding!
Top! En dat in het jaar dat hip hop 50 jaar is geworden. Tommy en Avirex hebben ons gevraagd om een key figure te interviewen in het kader van 50 jaar hip hop. Binnen de totale scope van dat project pas jij perfect. Jij bent muziek in het algemeen en hip hop in het bijzonder op een hele andere manier aangevlogen. Waar kwam dat door?
Ik heb me van jongs af aan een vreemde eend in de bijt gevoeld: ik was eigenlijk in mijn ogen te gevoelig voor de hip hop scene. Ik heb me altijd vastgehouden aan een quote van KRS-One: “The courage to be yourself is the essence of hip hop!”. Daardoor voelde ik me validated: ik mág anders zijn. Het kwam samen op met de punk en er zijn veel overeenkomsten. Dezelfde vibe, dezelfde energy en dezelfde urgentie. Daarnaast ben ik een stotteraar, dus ik had nogal wat te overwinnen.
Mijn hoofdthema is vrijheid. Dus als iemand mij zegt dat ik iets móet doen, doe ik het tegenovergestelde. Dan laat ik me horen of ik ga een andere kant op. Authenticiteit is zo ontzettend belangrijk en ik merkte dat er binnen de hip hop ook best wel wat ongeschreven regels waren. Binnen dat hip hop idioom was het best wel conservatief.
Zo schreef ik als een van de weinigen zonder een beat. Mijn idee was dat ik vanuit de vrijheid wilde schrijven. Die vrijheid is zo ontzettend belangrijk. Hip hop is leven, is bewegen. Het staat niet vast, het is veranderlijk. Zo gauw het te erg vaststaat wordt het een religie. Ik wil juist de kaders oprekken, de perspectieven laten clashen, dan boek je vooruitgang.
In 2010 was hip hop in Nederland best wel op peil. Rotterdamse golf, Amsterdam was lekker bezig, zelfs Zwolle. Opgezwolle was echt een voorloper toen. Beats on point, het spitten on point. Het veld klopte helemaal. Maar juist dát was voor mij een reden om naar Amerika te gaan. Op naar New Orleans dus. Op zoek naar de voorvaderen van de hip hop. Ik dook in de blues, de jazz, de gospel. Ik ben naar de Carribic en naar Australië gegaan. Hip hop is blues en heeft ook gewoon een paar hoofdthema’s: liefde, overwinning, verdriet, verlies. Elke cultuur heeft zijn blues, elke cultuur heeft zijn hip hop. Van daaruit ben ik terug gegaan en mijn eigen muziek gaan maken.
Was dat ook het moment om Benjamin Herman van New Cool Collective te bellen?
Jazeker! Ik heb altijd gezegd dat ik het liefste samenwerk met een muzikant uit een ander genre dan met een rapper. Niet omdat ik rappers niet van rappers hou, ik hou er juist wel van. Maar ik wil mijn horizon verbreden. En Benjamin Herman is een hip hop artiest voor mij. Wat een sound! Goeie attitude, nog steeds Best Dressed Man in the business! Van hem heb ik geleerd om mijn schoenen weer te poetsen, maar ik heb ook zijn hele harde schijf met jazz legends leeggetrokken en beluisterd. Daar heb ik ook weer van geleerd en het voedde mijn nieuwsgierigheid. Maar ook die van hem! Hij wil vooruit. Net als Miles Davis nooit achteruit keek, maar altijd vooruit wilde. Met zijn Rotterdamse attitude belde hij ook een week later op: kom, ik heb een studio geboekt. Let’s go!
Toen ik met NCC speelde wist ik dat dít míjn cross over was. Daarna wilde ik ook niet meer terug naar een dj-set. Ik snapte het niet meer. Ik snapte niet waarom ik de vrijheid met live muzikanten op zou geven, vooral omdat ik met de allerbeste mensen uit het vak samen op een podium mocht staan. Dat is mijn blessing. Muziek moet leven en daarom ben ik met mijn eigen live band gaan spelen.
Moeilijk moment, je wil dus niet meer terug naar het oude. Dan zit er vier jaar tussen twee albums, van 2010 tot 2014. Een lange periode van radiostilte. Wat was dat voor periode?
Een skeere periode, hahaha! Ik was heel erg aan het zoeken. Burn out, verbroken relatie, geen huis. Bohemian lifestyle, ik wilde me vrij voelen. Zo heb ik een aantal jaren anti-kraak gehopt bij vrienden. Geen money, best wel depressed. Ik was wel bezig met muziek maken, maar tegelijkertijd was ik bang om die echte stem in mij te laten horen. Ik moest op een gegeven moment die belofte wel gaan inlossen, het kan zijn dat mensen dan teleurgesteld raken. In een creatief proces voel je je in een seconde zowel God als de gootsteen. Het is zo’n lijp proces en je moet met jezelf dealen. Daarom was ik af en toe onmogelijk. Voor de mensen om me heen en voor mezelf. Maar ik wist wel dat ik op iets zat. Mijn hip hop label verloor het vertrouwen in mij, dus ik voelde me heel erg alleen. Ik draag dat, als Typhoon. Maar ik wíst dat het album wat er zou komen, dat dat hét ging worden. En toen het in 2014 uitkwam, werd erover gesproken. 5 sterren recensies, het werd een lopend vuurtje. Het succes zit hem in de voorbereiding, daar ben ik van overtuigd. 4 jaar lang alleen maar gewerkt.
Ik wist in het begin niet hoe lang het zou duren, maar als we zouden komen, dan moest het ook echt ontploffen. Release party in Zwolle en in Amsterdam en die smashten we. En toen kwam Lowlands 2014. Dat was gewoon magisch. Druilerige dag. Maar nadat ik Hemel Valt had gedaan, brak de lucht open en de zon kwam door. Het publiek werd door de zon overgoten en bij Zandloper ontplofte die shit gewoon. Toen wist ik: we zijn er! Lowlands was de bekroning van heel lang heel hard werken. Dat was mijn moment, ik kijk het ook nog wel eens terug op YouTube. Het was een blessing. De juiste mensen om me heen die me bij de les hebben gehouden.
Wat is je belangrijkste les?
Hou vast aan je intentie en work your ass off! Die intentie trekt uiteindelijk de juiste mensen aan. Wees geduldig met de mensen om je heen, maar wacht op niemand, wacht niet op hun begrip. Soms begrijpt je omgeving nog niet helemaal wat je visie is. Ik had dat zelf ook: ik kon het wel ruiken, ik kon het vaag zien, maar ik kon het nog niet aanraken en nog niet helemaal uitleggen. Dan moet je vertrouwen op je intuïtie en op de kleine groep mensen om je heen. Iedereen heeft zijn trauma’s, iedereen heeft zijn angsten.
Je laatste album is mooi in zijn kwetsbaarheid. Je zegt wel eens dat je niet altijd leuk bent voor iedereen en daar maak je dan vervolgens een heel breekbaar nummer over. Hoe heb je die kwetsbaarheid in het album verwerkt?
Ik ben tegenwoordig omringd door een nieuw team, met een nieuwe producer. Ik ben begonnen met openheid. Drie A4-tjes met drie woorden erop: Spirit, Durf en Joy. Dat zijn de voorwaarden, dat moest het aantikken. Zo niet, dan ging het weg. Dat gaf mij de openheid om niet iets te maken wat ik al kende. Ik voelde me een beetje vastzitten. Na Lichthuis had ik het idee dat ik het genre wel maximum had opgerekt. Het voelde voor mij dat ik terug moest naar de kern. Ik ben op stage gegaan bij mezelf. Net als de hoofdpersoon in het boek de alchemist: je moet op reis gaan om weer terug te komen bij jezelf. Dan pas herken je weer de schat waar je eigenlijk bovenop staat. Daar is de kwetsbaarheid dan ook onlosmakelijk mee verbonden. En die kwetsbaarheid tonen is moeilijker als iedereen je kent. En tegenwoordig is het een grotere keuze om je kwetsbaar op te stellen, omdat ik ondertussen al zo veel negatiefs over me heen heb gekregen en mee heb gemaakt als ik mijn kwetsbaarheid liet zien.
Iets heel anders. Frank Boeijen?
Ja man! Frank Boeijen is hip hop! Ik kwam hem tegen op Vrienden van Amstel. Ik kende hem en zijn muziek, maar die draaiden we vroeger niet. We draaiden oude soul en Surinaamse muziek dus ik ga nu niet net doen of ik mijn hele leven al fan van hem ben. Maar hij intrigeert me! En wat ik het mooie vindt: muziek is een taal en die spreekt hij. Als hij zijn mond open doet, dan trekt hij die hele zaal naar zich toe, dan ontstaat er wat. En dan ben ik benieuwd naar hem als persoon en diezelfde nieuwsgierigheid had hij ook naar mij. Hip hop is heritage, het staat ergens in het midden. Wij kunnen die heritage opnieuw vormgeven, samen met mensen uit andere generaties. Dan kunnen we echt iets máken.
Over heritage gesproken, hip hop ontstaat in 1973 en bestaat nu dus 50 jaar. Hoe heb jij die stroming zien evolueren? In hoeverre is de hip hop van toen nog de hip hop van nu?
Weet je, ik ben gewoon een student van de hip hop. Ik leer nog steeds en ik ontdek nog steeds nieuwe dingen. Ik heb onlangs de docu van 2Pac en zijn ‘dear mama’ gezien. En ook al heb ik heel veel docu’s over hem gezien en ken ik zijn muziek: steeds zijn er nieuwe dingen. Het is een never-ending story man, het is education. Hip hop is nu mainstream, er gaat heel veel geld in om. De counter culture zit er nog steeds in, maar het is gewoon breder geworden. Meerdere subgenres, meerdere vertakkingen. Mensen kunnen wel eens bitter worden omdat zaken zo veranderen dat ze hun oude vertrouwde niet meer herkennen. Maar voor mij is het een levend iets, het evolueert. Ben je in staat om jezelf daarin dus wat minder belangrijk te vinden en dus te blijven leren? Niet alles is voor jou, niet alles is voor mij. Je moet afstappen van het idee dat je denkt dat jij degene bent die ergens op moet plakken of het wel of niet right is!